POChP, czyli Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc, to jedna z najczęściej występujących chorób układu oddechowego. Liczbę chorych szacuje się na około 380 milionów, w tym około 2 milionów w Polsce. Wiele osób mających objawy tej choroby zwleka z wizytą u lekarza, obawiając się uciążliwej i długotrwałej diagnostyki POChP. Uspokajamy: nie ma się czego bać, a co najważniejsze, wczesne wykrycie choroby i szybkie wdrożenie leczenia daje realną szansę na zachowanie dobrego komfortu życia oraz uniknięcie inwalidztwa.

POChP: co trzeba wiedzieć o tej chorobie? Kto na nią choruje?

POChP to choroba wywołana stanem zapalnym w układzie oddechowym, będącym konsekwencją długotrwałej ekspozycji na szkodliwe czynniki środowiskowe, takie jak pyły, gazy czy dym tytoniowy. Choroba prowadzi do trwałego ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe, skutkując nieodwracalnymi zmianami w miąższu płuc i w naczyniach płucnych. POChP charakteryzuje się stałą obecnością takich objawów, jak przewlekły kaszel, duszność, męczliwość czy odkrztuszanie plwociny.

To jest ważne:

POChP to jedno z największych zagrożeń zdrowotnych. Według prognozy Światowej Organizacji Zdrowia, do 2030 roku będzie to trzecia najczęstsza przyczyna umieralności, a liczba zgonów spowodowanych chorobą globalnie może wzrosnąć nawet o 30%.

Głównym czynnikiem ryzyka POChP jest używanie wyrobów tytoniowych, co odpowiada za aż 9 na 10 przypadków Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc. Chorują również osoby narażone na bierne palenie oraz na szkodliwe czynniki występujące w zanieczyszczonym powietrzu i w specyficznym środowisku pracy – można tutaj wskazać na przedstawicieli takich zawodów, jak górnik, hutnik, operator maszyn budowlanych, rolnik, sprzątaczka, mechanik samochodowy, pracowników zakładów chemicznych, fryzjer czy kosmetyczka.

Pierwsze kroki w diagnostyce POChP

O konieczności poddania się diagnostyce POChP świadczy zaobserwowanie u siebie niepokojących objawów – nie tylko ze strony układu oddechowego. Szczególną uwagę powinny zwrócić na to osoby powyżej 40. roku życia, które należą do opisanych wyżej grup ryzyka choroby.

Do najczęstszych objawów POChP zaliczymy:

• Przewlekły kaszel– który nie ma charakteru napadowego, utrzymuje się w ciągu dnia, może się nasilać rano i wieczorem, szczególnie pod wpływem czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy czy kurz.
• Odkrztuszanie plwociny– czyli gęstej wydzieliny z płuc, czasem o ropnym charakterze.
• Duszność– w przebiegu POChP można zaobserwować zarówno duszność wysiłkową, jak i spoczynkową.
• Obniżona tolerancja wysiłku– chodzi tutaj o męczliwość, wyraźnie nasilające się trudności z podejmowaniem wysiłku, a nawet wykonywaniem prostych czynności dnia codziennego, jak umycie się, przyrządzenie posiłku etc.

Objawy POChP nie muszą występować jednocześnie, mogą mieć różne nasilenie i zaostrzenia, co decyduje o ciężkości przebiegu choroby. Mało tego: specyfiką POChP jest to, że może się przez długi czas rozwijać zupełnie bezobjawowo lub dając tylko skąpe, nieswoiste objawy. Stąd tak ważne jest zachowanie czujności.

W przypadku podejrzenia choroby, pierwsze kroki skieruj do swojego lekarza rodzinnego, który przeprowadzi podstawowe badanie osłuchowe i zbierze wywiad lekarski. Jest to wstęp do właściwej diagnostyki POChP, która – w uzasadnionym przypadku – będzie kontynuowana w poradni pulmonologicznej.

Najważniejsze badania diagnostyczne

Choć diagnostyki POChP nie trzeba się bać, to faktem jest, iż może być to proces długotrwały i męczący. Wszystko dlatego, że objawy tej choroby częściowo pokrywają się z symptomami innych schorzeń, co wymaga ich różnicowania w oparciu o szereg specjalistycznych badań.

Podstawową procedurą diagnostyczną jest badanie spirometryczne (spirometria), czyli nieinwazyjne badanie służące ocenie funkcji płuc. Spirometria polega na wykonywaniu serii kontrolowanych wdechów i wydechów przez ustnik aparatu spirometrycznego. Celem badania jest określenie dwóch wskaźników: FVC (Forced Vital Capacity), czyli natężonej pojemności życiowej płuc oraz FEV1 (Forced Expiratory Volume in 1 second), czyli objętości powietrza wydychanego w pierwszej sekundzie nasilonego wydechu.

Wynik badania spirometrycznego najczęściej nie jest przesądzający. Diagnostykę POChP uzupełnia się o szereg innych badań, takich jak:

• Pletyzmografia(badanie funkcji płuc pozwalające ocenić całkowitą pojemność płuc, objętość zalegającą i czynnościową pojemność zalegającą);
• RTG klatki piersiowej;
• Gazometria z pulsoksymetrią (badania pozwalające na określenie stopnia utlenowania krwi, mogące ujawnić hipoksemię, czyli niedotlenienie lub hiperkapnię, czyli zwiększone stężenie dwutlenku węgla we krwi);
• Echo serca i EKG;
• Ergospirometria i test 6-minutowego chodu(wyniki tych badań są pomocne nie tylko w ramach diagnostyki POChP, ale też na etapie planowania rehabilitacji oddechowej w przypadku potwierdzenia choroby).

Na koniec dodajmy, że choć POChP nie można wyleczyć, to choroba poddaje się zarówno leczeniu, jak i profilaktyce. Ma to na celu złagodzenie nasilenia objawów i unikanie zaostrzeń. Warunkiem skuteczności terapii jest wczesna diagnostyka POChP i rozpoczęcie leczenia.